هم‌نوایی در و دیوار با دعای امام زمان

در بعضی از تشرفات، افراد، در هنگام دعا خواندن و تسبیح امام زمان، متوجه شده‌اند که گویا در و دیوار هم، دعا و ذکر را با حضرت می‌خوانند. به عنوان نمونه، در تشرف آیت الله مرعشی در مسجد سهله، در وصف دعایی که امام زمان در مسجد زید خواندند، چنین آمده است:

بعد سیّد دعایی خواند – که گویا دیوارها و سنگ‌ها آن دعا را با او می‌خواندند – [و در اثر آن دعا] انقلابی عجیب در خود حس کردم که از وصفش عاجزم.

آیت الله مرعشی

نمونه‌ای دیگر در تشرف شیخ اسماعیل نمازی آمده است:

نماز را که می‌خواندیم من دیدم مسجد، ستون صدا می‌کند؛ در و پیکر همه صدا می‌کنند؛ جیریک و پیریک می‌کنند. … بعد از نماز تسبیح حضرت زهرا را خواندند؛ و در و دیوار هم ذکر را می‌گفت؛ و من خیال کردم که مثل زلزله […] تکون می‌خورد.

شیخ اسماعیل نمازی

و نمونه‌ای دیگر در تشرف شیخ محمد تقی حائری مازندرانی در مسجد سهله:

چون بیدار شدم، دیدم وقت، قریب به فجر است. برای تجدید وضو و تهجد برخاستم، ناگاه صوتی شنیدم که به دعا بلند است و در و دیوارهای مسجد، زمین و هوا با او موافقت می‌نمایند. فضای مسجد پر از صدا شده بود. من صدا و صوت خوانندگان دعا را در مسجد شنیده بودم و لکن این صدا و صوت غیر از آن‌ها بود و بین این و آن فرق بسیار بود.

شیخ محمد تقی حائری

در قرآن

این مطلب اصلی در قرآن دارد. آنجا که خداوند متعال در مورد حضرت داوود می‌فرماید

… يٰا جِبٰالُ أَوِّبِي مَعَهُ [أَيْ سَبِّحِي اَللَّهَ] وَ اَلطَّيْرَ وَ أَلَنّٰا لَهُ اَلْحَدِيدَ 

یعنی ای کوهها با او [حضرت داوود] تسبیح کنید و پرندگان [شما نیز چنین کنید]. و آهن را برای او نرم کردیم.

در تفسیر قمی ذیل این آیه چنین آمده است

نیز آیه تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَن فِيهِنَّ وَ إِن مِّن شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لَـٰكِن لَّا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا بیان می‌دارد که همه چیز تسبیح خدا می‌کند، اما شما تسبیح‌شان را نمی‌فهمید.

در ذیل این آیه، در تفسیر عیاشی، از امام صادق روایت شده است که … به دیده ما [یا به نظر ما]، ترک خوردن و صدا کردن دیوار، تسبیح اوست:

• إِنَّا لَنَرَى أَنَّ تَنَقُّضَ اَلْجِدَارِ هُوَ تَسْبِيحُهُ.

(شباهت این بیان را با گزارش شیخ اسماعیل نمازی ببینید).

در بحار از کتاب علل محمد علی بن ابراهیم نقل کرده است که گریه آسمانها، سرخ شدنشان بدون وجود ابر است. و گریه زمین، لرزش آن است (زلزله). و تسبیح درخت، حرکت آن است بدون وجود باد. و تسبیح دریاها، زیاد و کم شدنشان است (یعنی جزر و مد ظاهرا). و تسبیح درخت، رشد و نمو آن است. و نیز فرمود سایه‌اش خدا را تسبیح می‌کند.

نیز از ظاهر آیه

• وَ يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَ الْمَلَائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ …

چنین بر می‌آید که صدای رعد تسبیح خداست.

در روایات

مشابه این مطلب برای پیامبر و ائمه دیگر آمده است. مثلا، تسبیح سنگریزه‌ها در دست پیامبر، جزء معجزات مشهور آن حضرت است. به عنوان نمونه، در إثبات الهداة آمده است:

در رجال کشی، به طرق مختلف، از سعید بن مسیب نقل شده است که زین‌العابدین (امام سجاد) در سجده خود تسبیح کرد. پس باقی نماند در اطرافش درختی و قطعه خاکی مگر اینکه به همراه تسبیح او، تسبیح نمود. سعید گفت که من و اطرافیانم از این واقعه وحشت کردیم. سپس آن حضرت مطالبی در فضیلت این تسبیح می‌فرمایند. این تسبیح که با سُبْحَانَكَ اَللَّهُمَّ وَ حَنَانَيْكَ آغاز می‌شود جزء ادعیه صحیفه است.

پی‌نوشت

در لغت است که تَنَقّضَ الجِدَارُ یعنی تَشَقَّقَ و سُمِعَ لَهُ صَوْتٌ.