شیخ مرتضی حائری و بوی عطر در مسجد جمکران

در کتاب «گزارشی مستند از تشرف حسن بن مثله جمکرانی به محضر امام عصر علیه‌السلام» (ص ۹۴) داستانی از شیخ مرتضی حائری نقل‌شده است که ایشان در مسجد جمکران بوی عطر خاصی استشمام کردند. داستان به نقل از کتاب «شرح زندگانی حضرت آیت الله موسس» (ص ۱۶۸) نوشته سید صادق حسینی یزدی آمده و آن هم به نقل از کتاب «آیینۀ اسرار»، نوشتۀ آیت الله استادی (ص ۵۸). این ارجاع آخر البته به نظر نادرست است و به احتمال زیاد منظور یا کتاب «آیینه اسرار» نوشته حسین کریمی قمی (ص ۳۴) است یا کتاب «سر دلبران: عرفان و توحید ناب در ضمن داستان‌ها» به اهتمام رضا استادی.

---

نقل دو کتاب

در یکی از نوشته‌های مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری قدس سره چنین آمده است:

چند سال پیش، یک روز عصر با مرحوم آقای آقا سید حسین قاضی (پسر عموی علامۀ طباطبایی) به مسجد جمکران مشرف شدیم.

در مسجد، بوی عطر مخصوصی به مشامم خورد؛ مثل آن‌که کسی سابقا در این محل بوده و رفته و بوی عطر آن، هنوز باقی است. هنوز یاد ندارم آن نوع عطر را حس کرده باشم.

وقتی به قم برگشتم، برای نماز مغرب و عشا به مسجد امام رفتم.

هنگام مراجعت به خانه، همان بو را در دکانی که دواهای قدیمی فروخته می‌شد، حس کردم.

فردای آن روز به آن دکان مراجعه کرده، جریان یک سنخ بودن جاخالی جمکران و جاخالی این دکان را برای صاحب دکان گفتم، و گفتم

«معلوم می‌شود ما بیگانه نیستیم؛ مطلب را بگو».

گفت: «ان‌شاء الله خیر است».

گفتم: «آقا این‌جا تشریف می‌آورند؟»

گفت: «ممکن است بعضی از اصحاب ایشان این‌جا تشریف بیاورند».

پی‌نوشت‌های “گزارشی مستند …” با کمی ویرایش

مقصود از مسجد امام، مسجد حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام است كه در قم به مسجد امام، مشهور است.

منظور از «جاخالی»، سوغاتی است که زائر از محل زیارت می‌آورد.

نظر نگارنده آیینه اسرار

نگارنده آیینه اسرار می‌گوید:

چند سال قبل، این‌جانب برای یکی از دوستان هم بحث خود، جناب آقای سید حسن آل طه، در مسجد جمکران این جریان را از مرحوم آیت‌الله حائری—استاد عظیم الشان و متفکر خودمان—بازگو می‌کردم و در ذهن خود به دید ساده‌لوحی به آن می‌نگریستم.

در آن اثنا چنان بوی خوشی فضا را عطر آگین کرد که سابقه آن را نداشتم، و این بوی خوش برای هر دو نفر ما تا مدتها محسوس بود، و هرچه به اطراف نگاه کردیم کسی در حال عطر زدن نبود.

پی‌نوشت‌های ما

آقای بنی هاشمی نیز نقلی صوتی از این داستان دارند.

واقعه‌ای که برای نگارنده آیینه اسرار اتفاق افتاده، از جهاتی شبیه تشرف ملّا ابوالقاسم قندهاری در جمعی از اهل سنت است. در آن تشرف هم جمعی، در حال استبعاد و ساده‌لوحانه انگاشتن مطلبی مربوط به امام زمان، ناگهان با همان مطلب مواجه می‌شوند. .

استشمام بوی عطری خاص در حرم عسکریین را آقای معاونیان از شیخ سیف العائدی نیز نقل کرده‌اند.

«جاخالی»: هدیه‌ای که بعد از رفتن کسی به مسافرت یا رفتن دختر به خانة بخت برای خانواده‌اش می‌برند.