توقیع معروفی از ناحیه مقدسه (امام زمان) در جواب مسائل اسحاق بن یعقوب وارد شده است. روایت در کتاب احتجاج طبرسی، از کلینی، از اسحاق بن یعقوب نقل شده که توقیع را از محمد بن عثمان عمری (دومین نایب از نُواب اربعهٔ امام زمان) دریافت کرده است. در این توقیع، امام پاسخ مسائل مختلف اسحاق را می‌دهند. از جمله مطلب اینهاست:
- درباره منکرین امام از اهل بیت ایشان،
- بیان بعضی از احکام،
- توثیق محمد بن عثمان عمری،
- مدح فضل بن شاذان،
- خبر دادن از عاقبت حال علی بن مهزیار اهوازی و … .
برخی عبارات مشهور در این توقیع آمده است:
- وَ أَمَّا اَلْحَوَادِثُ اَلْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا …
- وَ أَمَّا وَجْهُ اَلاِنْتِفَاعِ بِي فِي غَيْبَتِي …
- وَ أَكْثِرُوا اَلدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ اَلْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ …
در بخش پایانی توقیع که در ادامه می‌آید حضرت در مورد علت غیبت و نحوه بهره‌مندی از ایشان در آن زمان مطالبی می‌فرمایند. تشبیه امام به خورشید پشت ابر در این‌باره است. در پایان امر می‌کنند که زیاد برای فرج دعا کنید که فرج شما در آن است.
علت غیبت امام زمان
در بحار (ج ۵۲ ص ۹۲) به نقل از احتجاج چنین آمده است:
- ج، [الإحتجاج]، اَلْكُلَيْنِيُّ
- عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ
- أَنَّهُ وَرَدَ عَلَيْهِ مِنَ اَلنَّاحِيَةِ اَلْمُقَدَّسَةِ
- عَلَى يَدِ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ
- وَ أَمَّا عِلَّةُ مَا وَقَعَ مِنَ اَلْغَيْبَةِ
- فَإِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ
- يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا
- لاٰ تَسْئَلُوا عَنْ أَشْيٰاءَ
- إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ
- إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنْ آبَائِي
- إِلاَّ وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ
- وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ
- وَ لاَ بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ اَلطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي
- کتاب احتجاج از کلینی
- از اسحاق بن یعقوب
- که گفت از ناحیه مقدسه چنین رسید،
- به دست محمد بن عثمان،
- و اما علت آنچه از غیبت واقع شده است.
- همانا خدای عز و جل می‌فرماید
- ای کسانی که ایمان آورده‌اید
- از چیزهایی پرسش نکنید
- که اگر بر شما آشکار شود،
- شما را آزرده می‌کند
- همانا کسی از پدران من نبود
- مگر اینکه بیعتی از سرکش زمان خود بر گردنش بود
- و حال این که من خروج می‌کنم، هنگامی که خروج می‌کنم، در حالی که بیعت هیچ یک از طاغوت‌ها بر گردن من نیست.
وجه بهره‌مندی از امام در زمان غیبت
- وَ أَمَّا وَجْهُ اَلاِنْتِفَاعِ بِي فِي غَيْبَتِي
- فَكَالاِنْتِفَاعِ بِالشَّمْسِ
- إِذَا غَيَّبَهَا عَنِ اَلْأَبْصَارِ اَلسَّحَابُ
- وَ إِنِّي لَأَمَانٌ لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ
- كَمَا أَنَّ اَلنُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ
- فَأَغْلِقُوا أَبْوَابَ اَلسُّؤَالِ عَمَّا لاَ يَعْنِيكُمْ
- وَ لاَ تَتَكَلَّفُوا عَلَى مَا قَدْ كُفِيتُمْ
- وَ أَكْثِرُوا اَلدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ اَلْفَرَجِ
- فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ
- وَ اَلسَّلاٰمُ عَلَيْكَ يَا إِسْحَاقَ بْنَ يَعْقُوبَ
- وَ عَلىٰ مَنِ اِتَّبَعَ اَلْهُدىٰ .
- و اما نحوه بهره‌مندی از من در غیبتم،
- مانند بهره‌مندی از خورشید است
- هنگامی که ابر آن را از دیدگان پوشانده است.
- و همانا من امانم برای اهل زمین
- چنان‌که ستارگان امان‌اند برای اهل آسمان
- پس درهای سؤال از آنچه به شما مربوط نیست را ببندید
- و خود را در چیزی که از آن کفایت شده‌اید به زحمت نیاندازید
- و برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید
- که [در] آن فرج شماست.
- و سلام بر تو ای اسحاق بن یعقوب
- و بر [هر] هستی که به دنبال هدایت باشد.
پی‌نوشت
از این توقیع چنین بر می‌آید که امام زمان، علیه السلام، از بیان دلیل اصلی غیبت خودداری کرده‌اند و دلیل اصلی ما شیعیان را خوش نمی‌آید. اما برای اینکه سؤال را بی‌پاسخ نگذارند، یکی از حکمت‌های غیبت را بیان کرده‌اند. این مطلب موید به روایت دیگری است که حکمت غیبت را مانند حکمت کارهای خضر، علیه السلام، در داستان همراهی با حضرت موسی، علیه السلام، می‌داند که پس از ظهور آشکار می‌شود.
0 دیدگاه